•  
  •  
 

Abstract

The article analyses representations of the natural world in Indonesia and mainland Southeast Asia in a corpus of Polish and Serbian travel writings for the period between the opening of the Suez Canal (1869) and the outbreak of the First World War (1914). The research is based on travel writings by twenty Polish and Serbian authors, who visited Southeast Asia during the period 1869-1914. Scrutinizing a corpus of such narratives should contribute to the study of perceptions of Southeast Asia, especially among travellers from very diverse backgrounds. The theoretical and conceptual framework of the article draws on works by other scholars who have analysed travel writings, imaginative geography, representations of Southeast Asia, and tropicality. The study focuses on four areas: 1) images of the luxuriant tropics, 2) images of the perilous tropics, 3) exploitation of its natural resources, and 4) nature and identity.

References

Alatas, Syed Hussein. 1977. The myth of lazy native; A study of the image of the Malays, Filipinos and Javanese from the 16th to the 20th century and its function in the ideology of colonial capitalism. London: Frank Cass.

Arnold, David. 2000. “‘Illusory riches’; Representations of the tropical world, 1840-1950”, Singapore Journal of Tropical Geography 21-1: 6-18.

Arnold, David. 2006. The tropics and the traveling gaze; India, landscape, and science, 1800-1856. Seattle, WA / London: University of Washington Press.

Aritonang, Jan Sihar, and Karel Steenbrink (eds). 2008. A history of Christianity in Indonesia. Leiden: Brill. [DOI: 10.1163/ej.9789004170261.i-1004.]

Borm, Jan. 2004. “Defining travel; On the travel book, travel writing and terminology”, in: Gleen Hopper and Tim Youngs (eds), Perspectives on travel writing, pp. 13-26. Aldershot: Ashgate. [DOI:10.4324/9781315246970-2. 10.4324/9781315246970.]

Bosma, Ulbe and Remco Raben. 2008. Being “Dutch” in the Indies; A history of creolisation and empire, 1500-1920. [Translated by Wendie Shaffer]. Singapore: NUS Press /Athens, OH: Ohio University Press.

Budrewicz, Tadeusz. 2018. “Kodeks Polaka w podróży”, in: Tadeusz Budrewicz and Magdalena Sadlik, Od Galicji po Amerykę. Literackim tropem XIX-wiecznych podróży, pp. 111-131. Kraków: Wydawnictwo Naukowe UP.

Burkot, Stanisław. 1988. Polskie podróżopisarstwo romantyczne. Warszawa: PWN.

Chakrabarty, Dipesh. 2008. Provincializing Europe. Postcolonial thought and historical difference. Second edition. Princeton: Princeton University Press.

Chmielewski, Henryk. nd. “Pamiętnik”. [Unpublished manuscript: Akc. 14607, Polish National Library, Warsaw.]

Clark, Steve and Paul Smethurst (eds). 2008. Asian Crossings; Travel writing on China, Japan and Southeast Asia. Hong Kong: Hong Kong University Press. [DOI:10.5790/hongkong/9789622099142.001.0001.]

Crowley, David. 2008. “Seeing Japan, imagining Poland: Polish art and the Russo-Japanese war”, The Russian Review 67: 50-69. [DOI:10.1111/j.1467-9434.2007.00473.x.]

Cywiński, Henryk. 1934. Podróże, ewolucje i batalje morskie w ostatnim półwieczu. Pamiętniki ”starego admirała”. Warszawa, Wilno: s.n.

Das, Nandini and Tim Youngs. 2019. “Introduction”, in: Nandini Das and Tim Youngs (eds), The Cambridge history of travel writing, pp. 1-16. Cambridge: Cambridge University Press.

Doklestić, Olivera. 2004. “Posljednji Ivelić, kroz pomorstvo i poeziju”, Boka. Zbornik radova iz nauke, kulture i umjetnosti 24: 425-447. [Retrieved from: http://www.bibliotekahercegnovi.co.me/bibliotekaold/PDF/Boka_24/boka_24_425.pdf, accessed on 01-06-2021.]

Drace-Francis, Alex. 2019. “Travel writing from Eastern Europe”, in: Nandini Das and Tim Youngs (eds), The Cambridge history of travel writing, pp. 191-205. Cambridge: Cambridge University Press.

Dzwonkowski, Teodor Anzelm. 1985. Pamiętniki, czyli pamiątka po ojcu dla Józefy z Dzwonkowskich Komornickiej. Edited by Stanisław Komornicki and Tomasz Komornicki. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.

Embu, Alfons N. 2014 “Implikasi poskolonialitas relasi kekuasaan misi katolik dan kolonial Belanda”, Jumpa 3-1: 70-86.

Ewertowski, Tomasz. 2016. “The image of the Chinese in the Southeast Asian contact zone. National comparisons in the travelogues of Milan Jovanović and Władysław Michał Zaleski”, Imagologiya i komparativistika 6-2: 40-57. [DOI:10.17223/24099554/6/2.]

Fałat, Julian. 1987. Pamiętniki. Edited by Anna Lubasiowa. Katowice: Śląski Instytut Naukowy.

Fasseur, Cornelis. 1992. The politics of colonial exploitation; Java, the Dutch, and the Cultivation System. Edited by R.E. Elson. Translated by R.E. Elson and Ary Kraal. Ithaca, NY: Cornell University Press.

Forsdick, Charles, Zoë Kinsley, and Kathryn Walchester (eds). 2019. Keywords for travel writing studies; A critical glossary. London: Anthem Press.

Fritzsche, Sybille C. 1995. Narrating China; Western travelers in the Middle Kingdom after the Opium War. Ann Arbor, MI: University Microfilms.

Fussell, Paul. 1980. Abroad; British literary traveling between the wars. Oxford: Oxford University Press.

Gajkowska, Celina. 1974. “Jadwiga Marcinowska”. [Retrieved from: Internetowy Polski Słownik Biograficzny: http://www.ipsb.nina.gov.pl/a/biografia/jadwiga-marcinowska, accessed on 01-06-2021.]

Gvozden, Vladimir. 2011. Srpska putopisna kultura 1914-1940; Studija o hronotopičnosti susreta. Beograd: Službeni glasnik.

Headrick, Daniel R. 1981. The tools of empire; Technology and European imperialism in the nineteenth century. New York, NY/Oxford: Oxford University Press.

Ivelić, Vlado. 1933. Uspomene iz pomorskog života. Split: Jadranska straža.

Jamieson, Ross W. 2001. “The essence of commodification; Caffeine dependencies in the early modern world”, Journal of Social History 35-2: 269-294.

Janion, Maria. 2000. “Kuźnia natury”, in: Gorączka romantyczna, pp. 275-322. Kraków: Universitas.

Janion, Maria. 2006. Niesamowita Słowiańszczyzna. Fantazmaty literatury. Warszawa: Wydawnictwo Literackie.

Jovanović, Milan. 1895. Tamo amo po istoku. Sveska druga. Beograd: Srpska književna zadruga.

Jurkiewicz, Lucjan. 2014. Opis podróży i pobytu na Sachalinie. Kórnik-Poznań: Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk.

Kajdański, Edward. 1988. Michał Boym – ostatni wysłannik dynastii Ming. Warszawa: Polonia.

Kajdański, Edward. 1999. Michał Boym: ambasador Państwa Środka. Warszawa: Książka i Wiedza.

Kaps, Klemens. 2012. “Kulturelle Differenzen des Ökonomischen; Galizische Entwicklungsdiskurse im Spannungsfeld räumlicher Funktionalisierung und sozialer Bruchlinien (1772-1848)”, Historyka. Studia Metodologiczne XLII: 97-116.

Köhler, Piotr and Alicja Maria Zemanek. 2018. “Marian Raciborski – założyciel Instytutu Botaniki UJ. W stulecie śmierci”, Alma Mater 199: 95-98.

Kołos, Anna. 2020. “Imagining yourself as the Other and vice versa; Ethnic self-identifications as floating images”, in: Aleksander Kiklewicz (ed.), Wizerunek jako kategoria teorii komunikacji, antropologii kultury i semiotyki tekstu, pp. 319-330. Olsztyn: Centrum Badań Europy Wschodniej.

Kornaś, Jan (ed.). 1987. Marian Raciborski. Studia nad życiem i działalnością naukową. Kraków: Uniwersytet Jagielloński. PWN.

Kuczyński, Antoni (ed.). 1994. Polskie opisanie świata: studia z dziejów poznania kultur ludowych i plemiennych. T. 1 Afryka, Azja. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.

Kuczyński, Antoni (ed.). 2000. Polskie opisanie świata: od fascynacji egzotyką do badań antropologicznych. Wrocław: Katedra Etnologii Uniwersytetu Wrocławskiego.

Kumar, Ann. 1997. Java and modern Europe. Surrey: Curzon Press. [E-book edition 2015, London: Routledge, DOI:10.4324/9781315026602.]

Kuźma, Erazm. 1980. Mit Orientu i kultury Zachodu w literaturze XIX i XX wieku. Szczecin: Wydawnictwo Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Szczecinie.

Lerski, George J. 1984. “Polish prince of the Church in South Asia”, The Polish Review 29-4: 57-69.

Maksimović, Goran. 2008. “Putopisna proza Milana Jovanovića Morskog”, Zbornik Matice srpske za književnost i jezik LVI-3: 623-638.

Malej, Witold. 1964. Patriarch Ladislas Zaleski: Apostolic Delegate of the East Indies. Bombay: Examiner Press.

Malinowska, Elżbieta. 2014. “Adama Sierakowskiego sztuka podróżowania i pisania listów”, in: Marek Piechota, Janusz Ryba, and Maria Janoszka (eds), Od oświecenia ku romantyzmowi i dalej ...: Autorzy–dzieła–czytelnicy. Cz. 5, pp. 199-221. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.

Malinowski, Jerzy. 2000. “Podróż Juliana Fałata do Chin i Japonii w 1885”, in: Orient w kulturze polskiej. Materiały z sesji jubileuszowej z okazji 25-lecia Muzeum Azji i Pacyfiku w Warszawie 15-16 października 1998, pp. 75-84. Warszawa: Dialog.

Marcinowska, Jadwiga. 1925. W upalnem sercu Wschodu. Wrażenia z podróży po Egipcie, Indjach, Cejlonie i Jawie. Lwów: Książnica; Warszawa: Atlas.

Marković, Miodrag. 2015. Od Temišvara do Havaja. Pavel Petrović – zaboravljeni srpski slikar. Knjiga I: Istoriografija, biografija, izvori. Beograd: Filozofski Fakultet u Beogradu; Institut za Istoriju Umetnosti.

Mazan, Bogdan. 2010. “’Opisać ... niepodobna’. Z notat podróżnych arystokraty galicyjskiego o Chinach końca XIX wieku (Paweł Sapieha, Podróż na wschód Azji 1888-1889)”, in: Ewa Ihnatowicz and Stefan Ciara (eds), Europejczyk w podróży 1850-1939, pp. 75-99. Warszawa: Neriton.

Milutinović, Zoran. 2011. Getting over Europe; The construction of Europe in Serbian culture. Amsterdam: Rodopi.

Ng, Maria Noelle. 2002. Three exotic views of Southeast Asia; The travel narratives of Isabella Bird, Max Dauthendey, and Ai Wu, 1850-1930. White Plains, NY: EastBridge.

Niel, Robert van. 1992. Java under the Cultivation System. Leiden: KITLV Press.

Noor, Farish A. 2016. The discursive construction of Southeast Asia in 19th century colonial-capitalist discourse. Amsterdam: Amsterdam University Press. [DOI:10.1017/9789048527489.]

Noor, Farish A. 2019. Data-gathering in colonial Southeast Asia 1800-1900; Framing the Other. Amsterdam: Amsterdam University Press. [DOI:10.5117/9789463724418.]

Osiński, Zbigniew. 2008. Polskie kontakty teatralne z Orientem w XX wieku. Cześć pierwsza: kronika. Gdańsk: Słowo/Obraz Terytoria.

Peković, Slobodanka (ed.). 2001. Knjiga o putopisu. Zbornik radova. Beograd: Institut za književnost i umetnost.

Pratt, Mary Louise. 1986. “Fieldwork in common places”, in: James Clifford and George E. Marcus (eds), Writing culture; The poetics and politics of ethnography, pp. 27-50. Berkeley, CA: University of California Press.

Pratt, Mary Louise. 2008. Imperial eyes; Travel writing and transculturation. Second edition. London/ New York, NY: Routledge. [DOI:10.4324/9780203932933.]

Raciborski, Marjan. 1924. Życie pod równikiem. Lwów: Polskie Towarzystwo Przyrodników im. Kopernika.

Radonjić, Saša. 1995. Rečnik srpske putopisne proze. Novi Sad: Solaris.

Rajčević, Milorad. 1924. Iz žarke Afrike. Uspomene Milorada Rajčevića, svetskog putnika. Beograd: s.n.

Rajčević, Milorad. 1927. Iz žarke Afrike. Uspomene Milorada Rajčevića, svetskog putnika. Druga knjiga. Beograd: s.n.

Rajčević, Milorad. 1930. Na Dalekom Istoku. Beograd: Štamparija “Đura Jakšić.”

Ricklefs, M.C. 2007. Polarising Javanese society; Islamic and other visions (c. 1830-1930). Singapore: NUS Press.

Said, Edward. 1977. Orientalism. London: Penguin.

Sapieha, Paweł. 1899. Podróż na wschód Azyi. Lwów: Księgarnia Gubrynowicza i Schmidta.

Savage, Victor R. 1984. Western impressions of nature and landscape in Southeast Asia. Singapore: Singapore University Press.

Savković, Nada. 2018. “Putovanje – životna opcija Milorada Rajčevića”, Filolog 17: 514-530. [DOI:10.21618/fil1817514s.]

Schulte Nordholt, Henk and Remco Raben (eds). 2005. Locating Southeast Asia. Leiden: Brill. [DOI:10.1163/9789004434882.]

Searight, Sarah. 1991. Steaming East; The forging of steamship and rail links between Europe and Asia. London: The Bodley Head.

Siedlecki, M. 1913. Jawa – przyroda i sztuka. Uwagi z podróży. Kraków: Wydawnictwo J. Mortkowicza.

Sienkiewicz, Henryk. 1914. Wspomnienia sierżanta Legji Cudzoziemskiej. Warszawa: Gebethner i Wolff.

Sierakowski, Adam. 1873. “List z Jawy”, Biblioteka Warszawska 2: 564-570.

Skórczewski, Dariusz. 2013. Teoria – literatura – dyskurs. Pejzaż postkolonialny. Lublin: Wydawnictwo KUL.

Słabczyński, Wacław. 1988. Polscy podróżnicy i odkrywcy. Second edition. Warszawa: PWN.

Smethurst, Paul. 2012. Travel writing and the natural world, 1768-1840. Basingstoke: Palgrave Macmillan. [DOI:10.1057/9781137030368.]

Sowa, Jan. 2011. Fantomowe ciało króla; Peryferyjne zmagania z nowoczesnością. Kraków: Universitas.

Spurr, David. 1993. The rhetoric of empire; Colonial discourse in journalism, travel writing, and imperial administration. Durham/ London: Duke University Press.

Stoff, Andrzej. 1990. “Egzotyka, egzotyzm, egzotyczność. Próba rozgraniczenia pojęć”, in: Erazm Kuźma (ed.), Egzotyzm w literaturze, pp. 7-26. Szczecin: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego.

Szafer, Władysław. 1964. Z teki przyrodnika. Warszawa: Wiedza Powszechna.

Szary [Antoni Chołoniewski]. 1901. “Po powrocie z równika”, Życie i Sztuka. Ilustrowany dodatek “Kraju” 39: 451-453.

Tartalja, Ivo. 1984. “Jedan zaboravljen majstor srpske proze iz perioda ranog realizma”, in: Naučni sastanak slavista u Vukove dane. 13, sv. 2: referati i saopštenja: Beograd, Novi Sad, Tršić, 15-18. IX 1983, pp. 129-136. Beograd: MSC.

Thompson, Carl. 2011. Travel writing. London/New York, NY: Routledge.

Todorova, Maria. 2009. Imagining the Balkans. Oxford: Oxford University Press.

Toivanen, Mikko Samuli. 2019. Colonial tours; The leisure and anxiety of empire in travel writing from Java, Ceylon and the Straits Settlements, 1840-1875. PhD thesis, European University Institute.

Urry, John and Jonas Larsen. 2011. The tourist gaze 3.0. Los Angeles, CA: SAGE Publications.

Veljković, Snežana. 2016. Gospodin koji nije znao sanskrit. Beograd: Laguna.

Wacławek, Joanna. 2014. “Latające żaby i batiki krakowskie. Jawajska podróż profesora Michała Siedleckiego i jej znaczenie dla poznania kultury i sztuki Indonezji w Polsce”, in: Renata Lesner-Szwarc (ed.), Odcienie Indonezji, pp. 15-29. Toruń: Oficyna Wydawnicza Kucharski.

Wiatrowski, Przemysław. 2014. “Profesora Michała Siedleckiego Jawa – przyroda i sztuka. Uwagi z podróży okiem językoznawcy – w stulecie wydania”, in: Renata Lesner-Szwarc (ed.), Odcienie Indonezji, pp. 31-48. Toruń: Oficyna Wydawnicza Kucharski.

Wieczorkiewicz, Anna. 2012. Apetyt turysty: o doświadczaniu świata w podróży. Kraków: Universitas.

Wojda, Dorota. 2015. Polska Szeherezada. Swoje i obce z perspektywy postkolonialnej. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Wolff, Larry. 1994. Inventing Eastern Europe; The map of civilization on the mind of the Enlightenment. Stanford: Stanford University Press.

Zaleski, Władysław Michał. 1898. Podróż˙ po Indo-Chinach r. 1897 i 1898. Kraków: nakł. aut.

Zapałowicz, Hugo. 1899. Jedna z podróży na około Ziemi. Tom II. Lwów: Księgarnia Gubrynowicza i Schmidta.

Download

Share

COinS