•  
  •  
 

Abstract

When the first technology of photography came to the Netherlands-Indies in the nineteenth century, it was only used for government purposes and was not yet meant for public consumption. On the other hand, the rise of colonial tourism in the Netherlands-Indies in the early twentieth century required a medium for promotion. Photographs were the right choice because, as the saying goes, pictures could tell more than words. Photographs for colonial tourism promotions were produced in various forms such as postcards, illustrations in magazines and guide books, and were published by the colonial government as well as by private publishers. This article discusses the role of photography in colonial tourism in the Netherlands-Indies and its influence in the process to 'find Indonesia'. The sources used are taken from published postcard collections, magazines, guide books, and also published government archives.

References

Bloembergen, Marieke. 2004. Koloniale inspiratie. Leiden: KITLV Uitgeverij.

Bonnef, Marcell dan Stephen Grant. 1994. “Bonser baiser de Batavia: Cartes postales des Indes Néerlandaises”, Archipel 47: 53-85.

Brousson, H.C.C Clockener. 2004. Batavia awal abad 20: gedenkschriften van een oud-koloniaal. Diterjemahkan oleh Achmad Sunjayadi. Jakarta: Komunitas Bambu.

Couperus, Louis. 1992 . Oostwaarts. Cetakan kedua. Amsterdam/Antwerpen: Veen. (Cetakan pertama 1924, ’s-Gravenhage: Leopold).

Faber, Paul et al. (red.). 1988. Toekang potret: 100 jaar fotografie in NederlandsIndië 1839-1939. Amsterdam: Fragment.

Haks, Leo dan Steven Wachlin. 2004. Indonesia: 500 early postcards. Singapore: Archipelago Press.

Hall, Stuart. 1992. “The question of cultural identity”, di dalam: Stuart Hall (red.), Modernity and its future, hlm. 305. Cambridge: Polity.

Haasse, Hella S. 2004. Bij de les: schoolplaten van Nederlands-Indië. Amsterdam: Contact.

Knaap, G.J. 1995. “Woordbury & Page: Fotografen in Indonesia 1857-1908”, brosur pameran foto Woodbury & Page di Erasmus Huis Jakarta, 18 Januari – 24 Februari 1995.

Knaap, G.J. 1999. Cephas, Yogyakarta: photography in the service of the Sultan. Leiden: KITLV Press.

Locher-Scholten, Elisabeth Bodine. 1981. Ethiek in fragmenten. Utrecht: HES.

Nieuwenhuys, Rob. 1998. Baren en oudgasten: Tempo doeloe, een verzonken wereld: fotografische documenten uit het oude Indië 1870-1920. Amsterdam: Querido.

Nugraha, Iskandar P. 1995. “Theosophical education movement in colonial Indonesia (1900-1947)”. Tesis M.A., University of New South Wales, Australia.

Nugraha, Iskandar P. 2000. “Dutch politics of seeing; Tourist guidebooks in colonial Indonesia”. Makalah tidak diterbitkan. Raffles, T.S. 1817. The history of Java. London: Murray. 2 jilid.

Scidmore, Eliza. R. 1984. Java: the garden of the East. Singapore/Oxford: Oxford University Press. Spoor, Ronald. 1980. Alexander Cohen, uiterst links, journalistiek werk 1887-1896. Amsterdam: Engelbewaarder.

Suminto, Husnul Aqib. 1985. Politik Islam Hindia Belanda: het kantoor voor Inlandsche zaken. Jakarta: LP3ES.

Sunjayadi, Achmad. 2006. “Perhimpunan Turisme Batavia (1908-1942): Awal Turisme Modern di Jawa”. Tesis S2, Program Pascasarjana Ilmu Sejarah, Universitas Indonesia.

Surjomihardjo, Abdurrahman; Hilman Adil; dan Adrian Bernard Lapian. 2002. Beberapa segi perkembangan sejarah pers di Indonesia. Jakarta: Kompas.

Termorshuizen, Gerard. 1993. In de binnenlanden van Java: vier negentiendeeeuwse reisverhalen. Leiden: KITLV Uitgeverij.

Termorshuizen, Gerard. 2001. Journalisten en heethoofden; een geschiedenis van de Indisch-Nederlandse dagbladpers, 1744-1905. Leiden: KITLV Uitgeverij.

Tourism. 1934. Tourism in Netherlands India Vol. IX/1 (Januari-Februari)

Van Goor, J. 2000. Indische avonturen: opmerkelijke ontmoetingen met een andere wereld. Den Haag: Sdu.

Van Niel, Robert. 1984. Munculnya elit modern Indonesia. Diterjemahkan oleh Zahara Deliar Noer, disunting oleh Bur Rasuanto. Jakarta: Pustaka Jaya. (Seri Pustaka Sarjana No. 6; Judul asli The emergence of the modern Indonesian elite, KITLV Press, 1960).

Vickers, Adrian. 1989. Bali, a paradise created. Ringwood: Penguin.

Vlekke, Bernardus Hubertus Maria. 1959. Nusantara: a history of Indonesia. The Hague: Van Hoeve.

Wachlin, Steven. 1994. Woodbury & Page: photographers Java. Leiden: KITLV Press.

Sumber resmi tercetak

Indische Staatsblad 1821 No. 6 Indische Staatsblad 1872 No. 38

Indische Staatsblad 1881 No. 226, 1890

Indische Verslag 1931 (s’ Gravenhage: Landsdrukkerij)

Indische Verslag 1937 (s’ Gravenhage: Landsdrukkerij) Jaarverslag van Vereeniging Toeristenverkeer 1928-1929 (Batavia: Javasche Boekhandel en Drukkerij)

Koninklijk Besluit 1871 No. 1

Download

Share

COinS